Th3

XÂM NHẬP MẶN THÊM TRẦM TRỌNG DO BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Xâm nhập mặn là hiện tượng nước mặn từ biển lấn sâu vào đất liền, gây ảnh hưởng đến nguồn nước ngọt và hoạt động sản xuất nông nghiệp. Hiện tượng này đang ngày càng trở nên trầm trọng do biến đổi khí hậu, đe dọa cuộc sống của hàng triệu người dân ven biển và đồng bằng.

Xâm nhập mặn là gì?

Xâm nhập mặn xảy ra khi đất bị nhiễm mặn với hàm lượng nồng độ muối vượt mức cho phép. Nước biển vào đất liền mang theo lượng muối hòa tan, rồi từ đó đất tích tụ lại lượng muối đó và bị nhiễm mặn.

Thực trạng này do nước biển xâm nhập vào đất liền dưới tác động của triều cường, mực nước biển dâng, hoặc vào mùa hạn hán cạn kiệt nguồn nước ngọt tại các con sông. Hoặc nước biển cũng có thể xâm nhập vào nguồn nước ngầm trong các tầng chứa nước ở những vùng ven biển.

Xâm nhập mặn có thể gây nhiều hệ lụy tiêu cực, đặc biệt là trong nông nghiệp.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng xâm nhập mặn

Biến đổi khí hậu: Đây là nguyên nhân chính dẫn đến xâm nhập mặn. Biến đổi khí hậu làm cho mực nước biển dâng cao, khiến nước mặn dễ dàng xâm nhập vào đất liền hơn. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu cũng có thể làm thay đổi chế độ dòng chảy của các con sông, thay đổi chế độ mưa dẫn đến ngập lụt, góp phần làm xâm nhập mặn tiến sâu hơn vào đất liền.

Biến đổi khí hậu là một trong những nguyên nhân thúc đẩy hiện tượng xâm nhập mặn.

Hạn hán và thiếu nước ngọt: Hạn hán khiến nguồn nước ngọt bị thiếu hụt, tạo điều kiện cho nước mặn xâm nhập vào đất liền.
Khai thác nước ngầm quá mức: Hoạt động khai thác nước ngầm quá mức làm giảm mực nước ngầm, tạo điều kiện cho nước mặn xâm nhập vào đất liền.
Hoạt động của con người: Hoạt động như phá rừng ngập mặn, xây dựng đập ngăn mặn không hợp lý cũng góp phần làm gia tăng xâm nhập mặn.

Tác hại của xâm nhập mặn

1. Gây hại cho sản xuất nông nghiệp

Làm đất đai bị nhiễm mặn: Nước mặn xâm nhập vào đất liền khiến cho đất bị nhiễm mặn, ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của cây trồng. Độ mặn trong đất tăng cao có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của phần lớn các loại cây trồng.
Giảm năng suất cây trồng: Đất nhiễm mặn khiến cây trồng bị còi cọc, năng suất giảm sút.
Thu hẹp diện tích canh tác: Xâm nhập mặn khiến nhiều diện tích đất canh tác bị bỏ hoang, thu hẹp diện tích sản xuất nông nghiệp. Chẳng hạn như tại huyện Giao Thủy, hằng năm có khoảng 12.000 ha đất canh tác bị nhiễm mặn. Trong đó, 5.000 ha đất bị xâm nhập mặn không sản xuất được, khiến năng suất lúa giảm 20 – 30%.
Gây khó khăn cho việc chuyển đổi cây trồng: Việc chuyển đổi sang các loại cây trồng chịu mặn cũng gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn nước ngọt để tưới tiêu, kỹ thuật canh tác chưa phù hợp và thị trường tiêu thụ còn hạn chế.

Hoạt động nông nghiệp bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn.

2. Gây thiếu nước sinh hoạt

Làm nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm mặn: Nước mặn xâm nhập vào nguồn nước sinh hoạt khiến cho người dân không có nước ngọt để sử dụng.
Ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân: Sử dụng nước nhiễm mặn để sinh hoạt có thể gây ra nhiều bệnh về da, mắt, tiêu hóa và hô hấp. Đặc biệt, trẻ em và người già là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất.

3. Gây suy thoái môi trường

Làm suy thoái hệ sinh thái ven biển và đồng bằng: Xâm nhập mặn làm cho hệ sinh thái ven biển và đồng bằng bị suy thoái, ảnh hưởng đến đa dạng sinh học. Nhiều loài cây cối, động vật không thể thích nghi với môi trường nước mặn sẽ bị chết hoặc di cư đến nơi khác.
Gây xói mòn bờ biển: Nước mặn xâm nhập làm cho bờ biển bị xói mòn, ảnh hưởng đến cảnh quan và môi trường sống của các loài sinh vật biển.
Gây ô nhiễm môi trường: Nước mặn xâm nhập vào đất liền có thể làm ô nhiễm nguồn nước ngọt, ảnh hưởng đến chất lượng nước và sức khỏe con người.

Một số giải pháp giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn

Trồng rừng ngập mặn: Rừng ngập mặn có tác dụng ngăn chặn xâm nhập mặn, bảo vệ bờ biển và đồng bằng.
Xây dựng hệ thống cống, đập ngăn mặn: Hệ thống cống, đập ngăn mặn có tác dụng kiểm soát xâm nhập mặn, bảo vệ nguồn nước ngọt.
Sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả: Sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả góp phần giảm thiểu sự thiếu hụt nước ngọt, hạn chế xâm nhập mặn.
Ứng dụng khoa học kỹ thuật: Ứng dụng khoa học kỹ thuật vào việc phòng chống xâm nhập mặn như sử dụng giống cây trồng chịu mặn, tưới tiêu tiết kiệm nước.