Dữ liệu GloSAT làm rõ lịch sử nhiệt độ toàn cầu
Một bộ dữ liệu nhiệt độ toàn cầu mới mang tên GloSAT (Global Surface Air Temperature) vừa được công bố đã cung cấp thêm những hiểu biết quan trọng về lịch sử biến đổi nhiệt độ của Trái Đất, qua đó giúp giới khoa học nhìn rõ hơn về mức độ và thời điểm mà hoạt động của con người bắt đầu làm ấm hành tinh. Theo bài viết đăng tải trên CNN, GloSAT được xem là một trong những bộ dữ liệu nhiệt độ toàn diện và dài hạn nhất từng được xây dựng, kéo dài từ năm 1781 đến hiện tại.
Khác với nhiều bộ dữ liệu khí hậu trước đây vốn thường lấy mốc khởi đầu khoảng năm 1850, GloSAT mở rộng phạm vi thời gian thêm gần một thế kỷ. Điều này cho phép các nhà khoa học nghiên cứu chi tiết hơn giai đoạn đầu của thời kỳ công nghiệp, khi các hoạt động của con người bắt đầu gia tăng nhưng chưa được ghi nhận đầy đủ trong các hệ thống quan trắc khí hậu hiện đại.
Dữ liệu GloSAT hé lộ Trái Đất đã ấm lên từ thế kỷ 18. (Ảnh: Javier Miranda/ Unsplash)
GloSAT được xây dựng dựa trên việc kết hợp nhiệt độ không khí gần bề mặt trên đất liền với nhiệt độ không khí trên biển, thay vì chỉ sử dụng nhiệt độ mặt nước biển như nhiều phương pháp truyền thống. Dữ liệu được thu thập từ các trạm quan trắc lịch sử, tàu biển và nhiều nguồn khác, sau đó được chuẩn hóa và phân tích bằng các mô hình khoa học hiện đại.
Cách tiếp cận này giúp bộ dữ liệu phản ánh nhiệt độ không khí toàn cầu một cách nhất quán hơn, đặc biệt trong giai đoạn trước năm 1850, khi dữ liệu còn thưa thớt và không đồng đều. Nhờ đó, GloSAT cung cấp một bức tranh rõ nét hơn về sự thay đổi nhiệt độ trong quá khứ, từ cuối thế kỷ 18 đến nay.
Theo CNN, dữ liệu GloSAT cho thấy giai đoạn cuối những năm 1700 và đầu thế kỷ 19 mát hơn so với mốc “tiền công nghiệp” 1850–1900 thường được sử dụng trong các đánh giá khí hậu. Phát hiện này cho thấy mức độ ấm lên toàn cầu do con người gây ra có thể đã bắt đầu sớm hơn và lớn hơn một chút so với các ước tính trước đây.
Tuy nhiên, các nhà khoa học nhấn mạnh rằng điều này không làm thay đổi bản chất của cuộc khủng hoảng khí hậu hiện nay, cũng như không làm thay đổi các mục tiêu chính sách khí hậu toàn cầu, bao gồm nỗ lực hạn chế mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở mức 1,5°C. Thay vào đó, GloSAT giúp tinh chỉnh hiểu biết khoa học về điểm xuất phát của quá trình ấm lên, từ đó nâng cao độ chính xác của các phân tích khí hậu dài hạn.
Bộ dữ liệu cũng cho thấy trong giai đoạn từ 1750 đến 1850, nhiệt độ toàn cầu chịu ảnh hưởng bởi cả yếu tố tự nhiên và hoạt động của con người. Các sự kiện như những vụ phun trào núi lửa lớn vào đầu thế kỷ 19 đã gây ra những giai đoạn lạnh tạm thời, che lấp phần nào xu hướng ấm lên do con người gây ra trong thời kỳ đầu công nghiệp hóa.
Dù vậy, xu hướng tăng nhiệt độ rõ rệt trong thời gian dài vẫn cho thấy tác động ngày càng lớn của con người đối với hệ thống khí hậu, đặc biệt khi lượng khí nhà kính trong khí quyển tiếp tục gia tăng.
Quan trọng hơn, những phát hiện từ GloSAT nhấn mạnh rằng mỗi năm chậm trễ trong hành động đều để lại hệ quả lâu dài, bởi hệ thống khí hậu phản ứng chậm nhưng bền bỉ trước tác động của con người. Dữ liệu lịch sử không chỉ giúp nhìn lại quá khứ, mà còn là lời nhắc rõ ràng về trách nhiệm của hiện tại trong việc giảm phát thải, bảo vệ môi trường và hướng tới một tương lai bền vững hơn!
Nguồn: CNN
