NHỮNG KHU RỪNG TẢO BẸ ĐANG ĐƯỢC HỒI SINH

Tảo bẹ khổng lồ của Tasmania gần như đã biến mất hoàn toàn, nhưng những nỗ lực phục hồi trên toàn thế giới mang lại hy vọng có thể phục hồi môi trường sống quý giá của loài này.

Giáo sư Adriana Vergés đã tìm ra cách tái sinh rừng tảo bẹ thành công nhất là cấy ghép từ một địa điểm hiến tặng. Ảnh: John Turnbull

Những khu rừng dưới nước ngoài khơi bờ biển phía đông của Tasmania từng dày đặc đến mức chúng được đánh dấu là mối nguy hiểm khi vận chuyển trên hải đồ. Những khu vực sinh trưởng của tảo bẹ khổng lồ, mọc cao tới 40 mét, từng là nơi sinh sống của hải cẩu, cá ngựa, hải long lá, tôm hùm đá, bào ngư và cá.

Kể từ những năm 1960, tảo bẹ khổng lồ của Tasmania đã biến mất hoàn toàn. Mặc dù tốc độ phát triển nhanh chóng của tảo nâu lên đến nửa mét một ngày, khoảng 95% đã bị giết chết bởi các vùng nước ấm bị dòng đông Úc đẩy về phía nam.

Tiến sĩ Cayne Layton, thuộc Viện Nghiên cứu Biển và Nam Cực của Đại học Tasmania cho biết: “Các rạn san hô khác và rạn san hô Great Barrier Reef nhận được rất nhiều sự chú ý và nguồn tài trợ. “Rừng tảo bẹ và nhiều hệ sinh thái biển ôn đới hoặc nước lạnh khác thực sự bị bỏ lơ vì “xa mặt, cách lòng”.

Ngoài việc hỗ trợ các hệ sinh thái phức tạp, tảo bẹ có “một công việc thực sự quan trọng trong việc duy trì chất lượng nước ở các khu vực ven biển”, ông nói. Trong hai năm qua, Layton và các đồng nghiệp của ông tại IMAS đã làm việc trong các dự án phục hồi tại một số địa điểm ngoài khơi bờ biển Tasmania.

Nhóm nghiên cứu đã phát triển và trồng tảo bẹ khổng lồ có khả năng chịu nước ấm tốt hơn một cách tự nhiên – khả năng chịu nhiệt cao hơn tới 4 độ C so với mức trung bình.

“Tasmania không chỉ ngày càng ấm lên, các vùng nước ven biển của chúng tôi cũng suy giảm chất dinh dưỡng. Thật khó để xác định chính xác yếu tố nào quan trọng hơn, ”Layton nói. Ông hy vọng các loại cây trồng chịu nhiệt có thể chống chịu tốt hơn với các chất dinh dưỡng thấp.

Hải cẩu di chuyển trên những luống rong biển ở Narooma, NSW. Ảnh: Aaron Eger

Công tác phục hồi tảo bẹ đã tụt hậu hơn so với các công tác nỗ lực bảo vệ các hệ sinh thái biển khác, Layton cho là do thiếu hụt kinh phí, cũng như là những thách thức vật lý khi làm việc trong môi trường tương đối sâu, gồ ghề và nhiều đá.

Theo một phân tích gần đây về các dự án tảo bẹ kéo dài từ năm 1957 đến năm 2020, các nỗ lực phục hồi trên khắp thế giới đang tăng tần suất. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Biological Reviews đã phân tích 259 nỗ lực khôi phục trên 16 quốc gia trong nỗ lực ghi lại toàn diện các phương pháp tiếp cận thành công.

Theo đánh giá, hầu hết các dự án phục hồi tảo bẹ diễn ra trên quy mô dưới một héc-ta, nhưng việc khôi phục quy mô lớn vẫn có thể thực hiện được: 6 dự án được ghi nhận đã khôi phục thành công hơn 100 héc-ta rừng dưới nước.

Mang ý nghĩa lớn về mặt kinh tế và văn hóa

Aaron Eger, tác giả đầu tiên của bài đánh giá và là nghiên cứu sinh tại Đại học New South Wales cho biết: Ngoài những lợi ích về mặt sinh thái, rừng tảo bẹ còn có ý nghĩa về mặt kinh tế và văn hóa. Ông tin rằng việc bảo vệ các hệ sinh thái này là rất quan trọng để duy trì các kết nối xã hội có từ hàng trăm năm, nếu không muốn nói là hàng nghìn năm.

Tảo bẹ ước tính tạo ra 100.000 đô la Mỹ một héc-ta mỗi năm, lên tới hàng tỷ đô la hàng năm. Nó được thu hoạch và tinh chế để tạo ra alginate, hợp chất được sử dụng rộng rãi như một chất làm đặc trong thực phẩm và sản phẩm mỹ phẩm. Loại tảo bẹ có thể ăn được được tiêu thụ rộng rãi ở Đông Á – được gọi là kombu trong tiếng Nhật, dasima trong tiếng Hàn và haidai trong tiếng Trung.

Tảo cuộn xoáy trên bờ biển Đảo Nam, New Zealand. Ảnh: Barry Lewis / Corbis / Getty Images

Dự án phục hồi lần đầu tiên được ghi nhận là vào năm 1718, khi một nhà sư Nhật Bản hướng dẫn những người đánh cá ném đá vào những khu vực cằn cỗi để khuyến khích tảo bẹ mọc lại. Để phát triển mạnh, tảo bẹ cần có nền cứng như đá hoặc cát, nước giàu chất dinh dưỡng như nitơ và phốt pho, và ánh sáng.

Các dự án thành công nhất trong những thập kỷ gần đây đã tiến hành trong một khoảng thời gian khá dài – từ 10 đến 20 năm – để tạo ra sự khác biệt về quy mô.

Eger nói: “Nhật Bản và Hàn Quốc đã đầu tư rất nhiều vào việc phục hồi, thêm vào đó nguồn đầu tư đáng kể của chính phủ vẫn là ngoại lệ, chứ không phải là quy luật.

Giáo sư Adriana Vergés, một nhà sinh thái học biển cũng đến từ UNSW cho biết: “Nhìn chung có nhiều sự thành công hơn chúng tôi nghĩ. Đánh giá của họ cho thấy rằng phương pháp hiệu quả là cấy tảo bẹ từ một địa điểm hiến tặng. Ngoài ra, yếu tố dự đoán lớn nhất về sự thành công của dự án là khu vực gần khu rừng tảo bẹ gần đó.

“Thứ chúng ta cần biết và là ưu tiên số một chính là bảo vệ những gì chúng ta đang có,” Vergés nói.

Những con hải long lá (weedy seadragon) phụ thuộc vào các khu rừng tảo bẹ làm môi trường sống. Ảnh: John Turnbull

Là một phần của nghiên cứu, Eger và Vergés đã đến thăm một số dự án hồi phục ở Hàn Quốc. Tại một địa điểm, khó có thể tưởng tượng được rằng chỉ bốn đến năm năm trước đó, nơi này đã trở nên cằn cỗi. “Nó được bao phủ trong tảo bẹ, đầy bào ngư, cua, bạch tuộc, cá,” Eger nói. “Thật là truyền cảm hứng khi xem.”

Vergés nói rằng cách tiếp cận ở Nhật Bản và Hàn Quốc “can thiệp nhiều hơn” so với ở Úc, và sử dụng các kỹ thuật như tạo rạn san hô nhân tạo để phục hồi tảo bẹ ở quy mô lớn.

Eger tán thành: “Ở Úc, chúng tôi có nhiều triết lý hơn khi nói đến quản lý môi trường biển của mình. “Chúng tôi vô tình gây ra thiệt hại nhưng…chúng tôi nghĩ rằng thiên nhiên sẽ tự khôi phục trở lại.”

Trở ngại gai góc

Một đánh giá cho thấy rào cản lớn nhất dẫn đến thành công và cũng là yếu tố phổ biến nhất cần thiết cho sự phục hồi tảo bẹ ngay từ đầu chính là sự xâm nhập của nhím biển.

Các dự án khôi phục ở Úc cũng như Na Uy, Nhật Bản, Hàn Quốc và California – đã bị cản trở bởi nhím, trong khi các đợt nắng nóng trên biển đã giết chết những con cấy ghép ở Úc, Chile và California.

Vergés nói: “Ở California, họ đã mất 90% rừng tảo bẹ vì nuôi nhím quá mức. “Bất cứ nơi nào loài săn mồi của nhím biển bị đánh bắt quá mức hoặc bị suy giảm do sóng nhiệt sẽ dẫn đến số lượng nhím biển tăng lên quá ngưỡng và chúng đã cắt nát toàn bộ rừng tảo bẹ.”

Cá chim phương Đông có thể được tìm thấy ở các vùng biển ven biển từ Queensland đến nam New South Wales.

Một giải pháp tiềm năng là tiêu thụ nhím biển. Ở Tasmania, hàng trăm tấn nhím biển gai dài được đánh bắt thương mại mỗi năm để lấy tuyến sinh dục của chúng – thứ có thể ăn được. Layton nói: “Họ đang biến loài gây hại này thành một mặt hàng đem lại lợi nhuận.Tuy nhiên, thách thức là để phục hồi tảo bẹ tự nhiên một cách hiệu quả đòi hỏi phải loại bỏ từng con nhím biển khỏi một khu vực nhất định. Layton nói: “Nhưng cách thức hoạt động của nghề đánh cá là những người đánh bắt sẽ mất 70 đến 75% và sau đó sẽ tiết kiệm hơn nếu họ chuyển đến một khu vực mới,” Layton nói.

“Chúng tôi đang bắt đầu xem xét các cách khác nhau để có thể hợp tác với những người đánh cá,” anh nói. “Có lẽ có thể trợ cấp cho họ để họ dành nhiều thời gian hơn ở đó và loại bỏ từng con nhím biển.”

Eger nói: Tốc độ phát triển của tảo bẹ lên đến tám mét một năm, tùy thuộc vào loài khiến cho việc phục hồi trở nên đáng khích lệ, Eger nói. “Có thể thấy rừng tảo bẹ sẽ quay trở lại sau một năm.”

Layton nói: “Giảm mạnh lượng khí thải [carbon] vẫn là ưu tiên số một. “Nhưng hy vọng là chúng tôi có thể can thiệp trong lúc chờ đợi và dành thời gian cho những hệ sinh thái cực kỳ quan trọng này.”

Theo The Guardian