Biến đổi khí hậu gây nên tình trạng mất ngủ?

Biến đổi khí hậu đang là một trong những thách thức lớn nhất mà nhân loại phải đối mặt. Không chỉ gây ra những thay đổi rõ rệt về thời tiết mà nó còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người – và một trong những hệ lụy đáng lo ngại chính là tác động tiêu cực đến giấc ngủ.

Theo báo cáo Lancet Countdown lần thứ 8 về sức khỏe và biến đổi khí hậu, nhiệt độ ban đêm trên toàn cầu đã tăng lên đáng kể trong những năm qua, gây ra hiện tượng mất ngủ phổ biến hơn. Trong vòng 5 năm qua (so với giai đoạn 1986-2005), tổng số giờ ngủ trên toàn thế giới bị mất đã tăng 5%, và con số này tăng lên 6% riêng trong năm 2023 – năm được ghi nhận là nóng nhất lịch sử.

Nhiệt độ ban đêm tăng nhanh hơn so với ban ngày, khiến cơ thể con người khó thích nghi, đặc biệt là vào mùa hè. Điều này làm giảm khả năng làm mát và phục hồi của cơ thể, ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ. Những người mắc các bệnh mãn tính như tim mạch hay bệnh về đường hô hấp là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo các quốc gia nên tích hợp đánh giá về biến đổi khí hậu vào các chính sách và chương trình về sức khỏe tâm thần, đồng thời áp dụng cách tiếp cận đa ngành và dựa vào cộng đồng để tăng cường hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần.

Biến đổi khí hậu đang là tác nhân khiến con người mất ngủ (ảnh minh họa). (Ảnh: freepik)

Theo nghiên cứu, những khu vực như Trung Đông và châu Phi cận Sahara – nơi nhiệt độ thường xuyên cao – ghi nhận tỷ lệ mất ngủ do biến đổi khí hậu tăng mạnh. Ngay cả ở những khu vực khí hậu ôn hòa, tác động này cũng trở nên trầm trọng hơn do sự gia tăng bê tông hóa và quá trình đô thị hóa, khiến không gian xanh ngày càng bị thu hẹp và nhiệt độ môi trường tăng cao.

Để đối phó với nhiệt độ ban đêm tăng cao, con người ngày càng phụ thuộc vào các thiết bị làm mát như máy điều hòa không khí. Dự báo đến năm 2050, nhu cầu sử dụng điện cho các thiết bị làm mát có thể tăng gấp ba lần so với hiện tại.

Mặc dù đây là giải pháp giúp giảm bớt sự khó chịu do nhiệt độ cao, nhưng nó cũng tạo ra một vòng luẩn quẩn: việc gia tăng sử dụng năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch để làm mát lại góp phần thải thêm khí nhà kính, làm trầm trọng thêm tình trạng biến đổi khí hậu.

Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng tình trạng mất ngủ không chỉ đơn thuần là vấn đề sức khỏe cá nhân mà còn liên quan mật thiết đến sự phát triển bền vững của xã hội. Khi giấc ngủ của con người bị ảnh hưởng, năng suất lao động giảm, chi phí y tế tăng cao, và chất lượng cuộc sống đi xuống.

Để đối phó với vấn đề này, không chỉ cần những giải pháp thích nghi ngắn hạn như sử dụng điều hòa hay cải thiện điều kiện sống, mà còn cần những hành động dài hạn nhằm giảm thiểu biến đổi khí hậu. Điều này bao gồm việc giảm phát thải khí nhà kính, mở rộng không gian xanh, và chuyển đổi sang năng lượng tái tạo.

Kevin Lomas, giáo sư tại Đại học Loughborough chuyên nghiên cứu về mối liên hệ giữa nhiệt độ và giấc ngủ, cho biết tại Anh, khi nhiệt độ phòng ngủ vượt quá khoảng 27°C (80,6°F), con người bắt đầu gặp khó khăn trong việc làm mát cơ thể. Ông chia sẻ: “Khi giấc ngủ của con người bị gián đoạn, hậu quả không chỉ là những vấn đề nhỏ nhặt mà có thể kéo dài và gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.” Mặc dù không tham gia vào nghiên cứu của Lancet, Lomas vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của giấc ngủ đối với sức khỏe tổng thể.

Nguồn thông tin: Tạp chí Time